اشارهاي به تفريحات و نظام تفريحي دوران صفويه -بخش نخست
دوران صفویه را باید دوره متحولی دروضع تفریحی مردم ایران دانست. درزمانی كه مغول و تاتار و بازماندگان آنها براین سرزمین حكومت میكرد درشرایط دشوار اجتماعی و نابسامانیهای حاصله از تهاجمات و بحرانهای اقتصادی و اجتماعی نظام ملوكالطوایفی مردم این مرزوبوم فرصت آنرا نیافتند تا از مشكلات زندگی به دامن فراغخاطر و عیش و سرور دست یابند و شاید بتوان گفت كه خانقاهها و حلقههای تصوف كه پناهگاهی برای افكار و اندیشههای آزرده بودند همچون وسایلی برای فرار از مصائب زندگی و بیخبری از رنجهای جهان باقی ماندند. با تشكیل حكومت صفوی و تأمین وحدت سیاسی و اجتماعی وبرچیده شدن حكومتهای محلی فرصتی برای خودنمایی وتجلی پارهای از رسوم و آداب ملی بدست آمد و رشد اقتصادی جامعه نیز باین تحول نوین كمك نمود.
پادشاهان صفوی بجز شاه طهماسب و شاه سلطان حسین كه تعصب خاص درمذهب داشتند نسبت به برقراری اعیاد و مراسم و سازمان دادن تفریحات عمومی و جشنها توجه خاصی داشتند. شهراصفهان پایتخت صفویه درآن روزگار مرکز این جوشوخروشهای تفریحی بود و به طوری كه سیاحان اروپایی می نویسند انواع و اقسام تفریحات دراین شهر مردم را سرگرم می ساخته است. درتشكیلات اداری حكومت صفوی به مناصبی برمی خوریم كه هریك به نحوی به یك قسمت از امور تفریحی و اعیاد و مراسم بستگی داشتهاند یكی از این مقامات ناظر نامیده میشد كه انجام كلیه تشریفات مربوط به تفریحات عمومی یا درباری با نظر وی انجام میگرفت. مقام دیگر بیگلربیگی بوده است كه علاوه بر مسئولیت حفظ نظم عمومی بر مسابقات و بازیهای سرگرم كننده مردم نظارت میكرده است و صاحب منصب دیگری به نام مشعلدارباشی به تفریحاتی از قبیل خیمه شببازی و حقهبازی و امور قمارخانهها و نظایر آن رسیدگی میكرد و هرگاه ترتیب جشن و سرور جنبه كاملاً دولتی داشت هزینههای لازم را مشرف یا مشرفان سركار خاصه تأمین میكردند.
آنچه دراین نوشتار خواهد آمد:
۱- آذین بندی وچراغانی
۲- نمایشات میدانی
۳- نمایش انتخاب شاطر
۴- قهوه خانه
۵- رامشگران ونغمه پردازان
ادامه دارد
برگرفته از: اشراقی، احسان. "اشارهای به تفریحات و نظام تفریحی دوران صفویه".هنر ومردم- دوره 12،ش 140 و 141 (خرداد و تیر ۱۳53)