گزارش بازديد از تكاياي تخت فولاد ( بابا ركن الدين – ريزي - بروجردي )
سه شنبه 31- فروردين – 1389 آرامستان تخت فولاد مديريت برنامه : گروه تاريخ ، فرهنگ ، مشاهير و آرامگاه ها
طبق اعلام برنامه صورت گرفته ، در زمان تعيين شده با جمعي حدود 27 نفر برنامه راس ساعت 15َ : 17 در محل تكيه باباركن الدين آغاز گرديد. در پايان جلسه تعداد شركت كننده گان به 35 نفر رسيد .
طبق هماهنگي هاي از قبل صورت گرفته و برخلاف معمول ساعات بازديد از تكيه ، كه در روزهاي غير تعطيل فقط صبح ها باز ميباشد ، درب تكيه براي ورود اعضاي گروه باز شد و اعضا به بازديد از داخل تكيه باباركن الدين و نثار فاتحه به روح ايشان پرداختند و از قبور ديگر داخل تكيه بازديد كردند.
سپس توضيحاتي كلي توسط خانم الهه ناظمي در مورد آرامستان تخت فولاد ، قدمت ، وضعيت آن در دوره هاي مختلف تاريخي ، همچنين وجه تسميه آن و علل تغيير نام آن از " لسان الارض " به " باباركن الدين " و سپس " تخت فولاد " بیان شد.
در ادامه سركار خانم فخر السادات يدالهي توضيحاتي راجع به بناي تكيه همچنين حكاياتي كه از بزرگان راجع به باباركن الدين وجود دارد و قبوري كه در اين تكيه واقع شده اند ارائه نمود.
قبور مدفون در آرامگاه باباركن الدين عبارتند از : ميرزا حسن خان جابري انصاري ( مورخ ، محقق و اديب ) متوفي 1376 ه . ق – ملا محمد علي نوري مازندراني ( عالم و عارف جليل القدر ) متوفي 1253 ه . ق – ملاحسن نائيني آرندي ( عارف و عالم رباني ) متوفي 1270 ه . ق – جواد مجد زاده صهباي كرماني ( اديب و فرهنگي ) متوفي 1364 ه . ق .
سپس از آرامگاه خارج شده و به سمت جبهه شمالي رفته ، در قسمت زيرين بقعه در جبهه شمالي ، اتاقي با بناي آجري به سبك معماري صفوي وجود دارد كه به آن " چله خانه " يعني محل چله نشيني و عبادت علما و بزرگان مي گويند كه تاريخ ساخت آن به سال 1112 است.
دركتب تاريخي ٬ اطراف تكيه را سرسبز و با صفا توصيف كرده اند وگفته شده كاروانسرايي وجود داشته براي مسافراني كه از سمت جنوب يا شيراز به اصفهان وارد ميشده اند. كه با گذشت زمان آثار قديمي از بين رفته و خيابان سعادت آباد در اين قسمت ايجاد شده است.
سپس آقاي محسن نادرالاصلي در تكميل صحبت دوستان توضيحاتي را ارائه نمود و بازديد از تكيه باباركن الدين به پايان رسيد و اعضا از داخل خيابان سعادت آباد به سمت تكيه ريزي حركت كردند .
بعد از بازشدن درب تكيه داخل شديم ، تكيه ريزي در جنوبي ترين قسمت تخت فولاد از دوره قاجاريه قرار دارد كه پس از فوت علامه فقيه شيخ مرتضي ريزي توسط مرحوم حاج محمد حسين كازروني ايجاد گرديد.اين بخش از بازديد با سخنان خانم شيوا شيردواني آغاز شد و ايشان راجع به شخصيتهاي مدفون در تكيه ريزي ، شيخ مرتضي و ابوالفضل ريزي و فشاركي و همچنين در مورد پلان بنا توضيحاتي براي دوستان ارائه نمود.
در ادامه خانم سعيده سمرقندي به معرفي تعدادي از شخصيتها و شعراي مدفون در قسمت خارجي آرامگاه ريزي از جمله ملا محمد جواد آدينه اي – ملا لطف الله شمس الواعظين ريزي – سيد محمد مهدي خالقي پور – احمد خان فاتح الملك – مصطفي فاتح – سيد عبدالعلي مرندي و تعدادي از شعرا از آن جمله ميرزا محمد حسين خاقاني ( متخلص به فصيح ) – ميرزا علي محمد ابريشم كار ( متخلص به فنايي ) – سيد تقي راست قلم ( متخلص به حقيقت ) و در آخر محمد باقر انوري پرداخت.
قبل از خروج از تكيه ريزي عكسي دسته جمعي به رسم ديرين گروه گرفتیم .
پس به سمت تكيه بروجردي كه بخش انتهايي بازديد بود و همانند تكيه ريزي در جنوبي ترين بخش از تخت فولاد واقع شده و در شرق تكيه ريزي است وارد شديم. اين تكيه پس از وفات فقيه و مجتهد عاليقدر حاج ميرزا ابوالحسن بروجردي طباطبايي به سال 1348 ه . ق ايجاد شد كه توضيحات اين بخش بر عهده آقای محسن نادر الاصلی بود.
اين تكيه صحن بزرگي داشته و در چهار طرف آن اتاقهايي توسط متمولين و تجار ساخته شده بود كه اكنون همگي تخريب شده اند و تنها تكيه اي آجري به سبك قاجاري با پلان هشت ضلعي در وسط تكيه قرار دارد كه با مشبك هاي آجري محصور شده است .
در ادامه خانم مرضيه يوسفيان يكي ديگر از اعضاي گروه تاريخ ، فرهنگ ، مشاهير و آرامگاه ها به معرفی شخصيتهاي ديگر مدفون در تكيه مانند: بانو ربابه الهي شهركي ( عالم فاضله ) متوفي به سال 1400 ه. ق – ميرزا محمد تقي اديب طوسي ( فاضل و اديب روزنامه نگار ) متوفي 1362 ه. ق – محمد حسن ساكت و سيد اسدالله رشتيان پرداخت .
در بخش ديگر سخنان ايشان بر سر مزار سيد محمد صمصام از سادات كريم النفس متوفي به سال 1359شمسي رفته كه آقاي اكبر زماني در اين بخش به جمع گروه پيوستند .
در پايان هموندان گردهم آمده و جناب آقاي مهدي محبوب فر ، جناب آقاي اكبر زماني همچنين سركار خانم زهره طلايي خاطراتي راجع به سيد محمد صمصام براي دوستان تعريف نمودند و در انتها بازديد با سخنان آقاي محسن سمرقندي در ساعت 15َ : 19 به پايان رسيد.
سپس برخی از دوستان با راهنمایی آقای ایروانی از قسمتی از تخت فولاد که گمنام مانده دیدن کردند . اینجا تکیه ای بوده که همایون میرزا در آن دفن شده و امروزه شهرداری آن را خراب کرده و مرکزی به نام « خانه علم » ایجاد کرده است . اما سنگ قبرها را در وسط حوض آب برزگی حفظ کرده اند .
مكن تكيه بر جاه دنيا و پشت كه بسيار كس چون تو پرورد و كشت
با تشكر از حضور گرم دوستان
" گروه تاريخ ، فرهنگ ، مشاهير و آرامگاه ها "