۳- منار ساربان

 موقعيت: خيابان كمال- بازارچه ميرزا باقر

توصيف منارساربان:

اين منار يكي از زيباترين مناره هاي عهد سلجوقي در اصفهان است.سال ساخت آن بين 688-550ه.ق مي باشد.مناري است منفرد،مدور،در سه طبقه وبدون پايه،در مدخلِ پلكان ضخامت ديوار منار72سانتيمتر است وميله مياني منارقطري برابربا87ساتيمتر دارد وپهناي مدخلِ پلكان 68سانتيمتر است.ارتفاع منار54مترو محيط قاعده آن14متر است.راه ورود به پلكان تقريباً در7متري ميله منار تعبيه شده و به وسيله پلي از بناي ديگر كه اكنون از ميان رفته به منار متصل مي باشد به آن داخل مي شده اند.

 منار شامل بخشهاي زير است:

1- آجر چيني ساده

3و2- تزئينات عالي آجري

4- تاج اول مناره با مقرنس آجري و كاشي فيروزه اي

5-  تزئينات آجري

6-  تاج دوم

7-  تارك منار

كتيبه هاي منار:

كتيبه فوقاني مقرنسهاي تارك اين مناره بخط كوفي فيروزه اي برجسته برزمينه آجري

"لا اله الا الله صادقاً مخلصاً محمدرسول الله"

 كتيبه زيرمقرنسها بخط كوفي فيروزه اي برجسته بر زمينه آجري

"بسم الله الرحمن الرحيم َوَمنْ اَحْسَنَ قولاً ِمَمنْ دعا الي الله وَعَمَلَ صالحاً وقالَ انني مِن الْمُحسِنين"

 كتيبه وسط اين مناره بخط بنائي فيروزه اي بر زمينه آجري تكرار نامهاي ذيل است:

"(محمد)( و بوبكر)(و عمر)(و عثمان)( وعلي)"

 در نصف تحتاني مناره مذبور ودر اشكال مربع بخط بنائي فرو رفته بر زمينه شطرنجي و بطور درهم عبارت زير تكرار شده است:

"لا اله الا هو"       " وَ هوَ بِكُلِ شئ عَليم"        "وَ هوَ الَسميعُ الَبصير"

 تزئينات منار:

قسمت پائيني منار داراي 4بخش است:پايين ترين بخش كه ساده وفاقد تزئينات است.قسمت بعدي داراي نقوشي از خط نسخ قائم الزاويه است كه به صورت مدور قرار گرفته اند يعني آجرچيني برجسته اي كه نقوشي شبيه به نقوش موجود برمنار گار را به وجود آورده اند،بر بالاي اين قسمت،آجرها به قسمي تراشيده شده اند كه نقوش هندسي گونه اي از نقوش روي منار مسجدعلي را به نمايش گذاشته اند.آخرين بخش را كتيبه اي به شكل گردنبندي از كاشيكاري معرق به سبك كوفي ريحان با چهارچوبي ازكاشيكاري فيروزه اي آذين گشته است.

كتيبه نواري شكل ديگري بخط نسخ قائم الزاويه كه با كاشيهاي فيروزه اي كوچك چهارگوش ازملات گچ ساخته شده(كاشيكاري معرق باگچ)ميان بخش سوم وچهارم ديده مي شود.حاشيه اي نواري شكل ساخته شده از كاشيكاري فيروزه اي براق با نقوش متناوب لوزي و دايره طبقه اول منار را از طبقه دوم جدا مي سازد.قرنيز مرتفع و سه طبقه اي كه به روش قطاربندي ساخته شده دراين جا قرار دارد.طرح و نماي مقرنسها از پهلو به گونه اي است كه از حجم قرنيز مي كاهد وآنرا در حداقل اندازه مي نمايد.

طاق نماها و مقرنسها به دو روش ساخته شده اند: پايين ترين قسمت از بخشهاي سه گانه تاج قرنيز متشكل از طاقنماهايي است واقعي  بهمراه ستونهاي كوچك.اين طاقنماها داراي طرحهايي هستند ساده،با سر طاق ناوداني ويا نوك تيز(جناقي)،درحاليكه از مقرنسهاي دوبخش فوقاني تاج قرنيز فقط سرِ طاقنماها ديده مي شود كه به صورت نوك تيز وبرجسته است.طبقه دوم منار داراي بخشي است با آجرچيني ساده كه محل گلدسته بوده(و اين نقطه،بام آن بوده است)سپس نقوش ساده لوزي شكل وآنگاه كتيبه اي بخط كوي ساده كه با كاشيهاي معرق ساخته شده وسرانجام قرنيز تاجي شكل ديگري كه نظير قرنيز پاييني داراي مقرنسهايي است كه با قطاربندي ساخته شده است.

مردم اصفهان به دلیل آن که این مناره بلندترین مناره موجود در شهر اصفهان میباشد ، همواره آن را مظهر بلندی می دانند به قسمی که به شوخی و یا گاهی به طور تمسخر آمیز افراد خیلی بلند قامت را به منار ساربان تشبیه می کنند .

منبع عکسها:سازمان نوسازی بهسازی شهرداری اصفهان